Naamgeving (Etymologie): Stellaria komt van het Latijnse stella (ster), hetgeen slaat op de vijf tweedelige kroonbladen, die als een sterretje uitstaan. Media betekent middelste.
Opmerking: Heggenvogelmuur (Stellaria media subsp. neglecta) wordt in België beschouwd als een ondersoort van Vogelmuur. Heggenvogelmuur is waarschijnlijk de
stamouder van Vogelmuur.
Beschrijving (Klik op een afbeelding om te vergroten).
Levensduur: Eenjarig, zelden overblijvend.
Plantvorm: Kruid.
Winterknoppen: Therofyt.
Bloeimaanden: Januari, februari, maart, april, mei, juni, juli, augustus, september, oktober, november en december.
Stengels: De ronde stengels liggen meestal op de grond, maar ze kunnen ook rechtop staan. Onder de knopen groeit één rij haren. De plant groeit in plakkaten.
Bladeren: De tegenoverstaande, wintergroene, behaarde blaadjes zijn eirond tot elliptisch , spits en meestal langer dan 7 mm. Ze hebben een lange steel, maar de bovenste blaadjes zijn zittend. De bladrand is gaaf.
Bloemen: Tweeslachtig. De witte bloemen zijn 0,8-1 cm. De vijf kroonbladen zijn diep tweedelig (het lijken er daardoor tien) en bijna even lang dan de vijf behaarde kelkbladen, maar soms ontbreken de kroonbladen. De kelkbladen zijn 3-5 mm. Iedere bloem heeft een bovenstandig vruchtbeginsel met drie stijlen en drie stempels en meestal drie (maar soms meer) meeldraden. De helmknoppen zijn eerst roodachtig. De bloemstelen zijn kleverig beklierd.
kuleuven-kulak.be/bioweb
kuleuven-kulak.be/bioweb
kuleuven-kulak.be/bioweb
kuleuven-kulak.be/bioweb
Vruchten: Een doosvrucht. De 0,8-1,4 mm grote zaden zijn meestal donker roodbruin. De vruchtstelen zijn afstaand of teruggeslagen. De zaden zijn langlevend (langer dan vijf jaar). Tweezaadlobbig.
Bodem: Zonnige tot licht beschaduwde, open plaatsen op droge tot vochtige, voedselrijke, met name stikstofrijke, vaak bemeste en omgewerkte grond.
Groeiplaatsen: Akkers, tuinen, wijngaarden, braakliggende grond, waterkanten (slootkanten), in goten, tussen straatstenen tegen huizen, ruderale plaatsen, heggen, boomgaarden, plantsoenen, grasland (pas gescheurd weiland en overbemest
of stukgereden weiland) en bermen (bijv. open plaatsen langs verontreinigde sloten).
Verspreiding
Wereld: Gematigde streken. Alleen in grote delen van de poolstreken en in woestijngebieden is zij tot dusver niet doorgedrongen.
Nederland: Algemeen.
Vlaanderen: Algemeen.
Wallonië: Algemeen.
Toepassingen
Vogelmuur is een prima voedselplant (groenvoer en oliehoudend zaad) voor vogels. Blad en zaad zijn gewild als vogelvoer. Af en toe zie je planten met zwart gevlekte bladeren.
Oude illustraties (Klik op een afbeelding om te vergroten).
Flora Batava, deel 4, Jan Kops (1822)
Afbeeldingen der artseny-gewassen met derzelver Nederduitsche en
Latynsche beschryvingen. Deel 5 (1800)
Middel Muer
Cruijdeboek, deel 1, Rembert Dodoens. Gheslacht, onderscheet, fatsoen, naemen, cracht ende werckinghe (1554)
Deutschlands Flora in Abbildungen, Jacob Sturm und Johann Georg Sturm
Illustrations of
the British Flora, Walter Hood Fitch (1924)
Bilder ur Nordens Flora, Carl Axel Magnus Lindman (1917-1926)
Flora Danica, Georg Christian Oeder e.a. (1761-1883)
