Voorjaarsganzerik - Potentilla verna

Frysk:

English: Spring Cinquefoil

Français: Potentille printanière

Deutsch: Frühlingsfingerkraut

Synoniemen: Potentilla tabernaemontani, Potentilla neumanniana

Familie: Rosaceae (Rozenfamilie)

Naamgeving (Etymologie): Potentilla komt van het Latijnse woord potens en betekent krachtig. Dit vanwege de geneeskrachtige werking. Tabernaemontani is de gelatiniseerde naam van de Duitse kruidendokter en arts Jakob Theodor von Bergzaben (1522?-1590).

Beschrijving (Klik op een afbeelding om te vergroten).

Levensduur: Overblijvend.

Plantvorm: Kruid.

Winterknoppen: Hemikryptofyt.

Bloeimaanden: Maart, april, mei en juni. Vaak opnieuw in augustus, september en oktober.

Afmeting: 5-15 cm.

Wortels: De wortelstok is houtig met meerdere koppen. De plant wortelt niet op de knopen.

Stengels: De liggende tot opstijgende, ruwe stengels zijn afstaand tot aanliggend behaard. De bloemdragende stengels komen aan de zijkanten uit het rozet. De soort is zodevormend.

Bladeren: De rozetbladen zijn handvormig met vijf tot zeven wigvormige, getande deelblaadjes, die aan de bovenkant vrij kaal, zijn en van onderen afstaand behaard. Er zijn weinig of geen stengelbladeren. De steunblaadjes zijn smal en lijnvormig, maar die van de stengelbladeren zijn langwerpig-eirond.

Bloemen: Tweeslachtig. Een los bijscherm met weinig, gele bloemen (meestal drie tot vijf). Deze zijn 1-2 cm in doorsnee. De kroonbladen zijn iets langer dan de kelkbladen. De stijl is bovenaan knotsvormig verdikt.

Vruchten: Een eenzadige dopvrucht of nootje. De zaden zijn zeer kortlevend (korter dan één jaar). Tweezaadlobbig.

Biotoop

Bodem: Zonnige plaatsen op droge, voedselarme tot matig voedselarme, zwak zure tot meestal kalkrijke, vaak humusarme grond (zand, mergel en stenige plaatsen).

Groeiplaatsen: Rotshellingen, kalkrotsen, mijnsteenbergen, zeeduinen (grazige duinbermen, duingrasland en binnenduinweiland), grasland (kalkgrasland en laag blijvend grasland), bermen (bermhellingen in de rivierdalen), rivierduinen en rivierdijken (op steile randjes).

Verspreiding

Wereld: Gematigde streken in Europa, behalve in de meeste randgebieden. Van Midden-Spanje tot in Zuid-Schotland, Zuid-Scandinavië, Roemenië en Midden-Italië.

Nederland: Zeldzaam. Het meest in Zuid-Limburg, in de rivierdalen en in de duinen tussen Bergen en Goeree.

Vlaanderen: Zeer zeldzaam. Het meest in de duinen, in Zuid-Limburg, in de Maasvallei en in de Voerstreek.

Wallonië: Vrij algemeen in het Maasgebied en in Lotharingen (de zuidelijke Ardennen). Elders zeer zeldzaam.

Oude illustraties (Klik op een afbeelding om te vergroten).

© 2001-2020 K.M. Dijkstra