Wilde planten in Nederland en België
|
|
Wilde planten in Nederland en België |
Wilde averuit en Duinaveruit - Artemisia campestris
Frysk: Dúnaalst
English: Wormwood sagewort, Field Wormwood
Français: Aurone des dunes, Armoise champêtre
Deutsch: Feld-Beifuß
Synoniemen: Artemissia lloydii
Familie: Asteraceae (Composietenfamilie)
Naamgeving (Etymologie): Averuit betekent citroenkruid. Er zijn meerdere verklaringen voor de wetenschappelijke naam. Artemisia zou kunnen afstammen van het Grieksche artemès (gezond), vanwege de vele geneeskrachtige eigenschappen van de soorten van dit geslacht. Een tweede mogelijkheid is dat de naam is afgeleid van de godin van geboorte en vrouwen Artemis Eileythyia (de planten werden gebruikt bij vrouwenziektes). Ook is wel geopperd dat Artemis is vernoemd naar koningin Artemisia van Halikarnassos in Karië, die voor haar echtgenoot een beroemd mausoleum liet bouwen. Campestris betekent van het vlakke veld en maritima van of aan de zee.
Ondersoorten: Er komen in Nederland twee ondersoorten voor: Duinaveruit (Artemisia campestris ssp. maritima) en Wilde averuit (Artemisia campestris ssp. campestris).
Beschrijving (Klik op een afbeelding om te vergroten).
Levensduur: Overblijvend.
Plantvorm: Kruid.
Winterknoppen: Chamaefyt.
Hoofdbloei: Augustus, september en oktober.
Afmeting: 25-100 cm.
Duinaveruit
|
| |
|
|
|
Wilde averuit
|
|
|
|
|
|
Wortels: Een forse, veelkoppige wortelstok, die tot 1½ meter diep kan gaan.
|
|
|
|
|
|
Stengels: Duinaveruit: De opstijgende stengels
zijn vertakt, taai, glanzend bruinrood en weinig behaard. Ze hebben een houtige voet.
Wilde averuit: De opstijgende of rechtopstaande stengels zijn
vertakt, taai, glanzend bruinrood, weinig behaard en hebben een houtige voet.
Duinaveruit
|
| |
|
|
|
Wilde averuit
|
|
|
|
|
|
Bladeren: Duinaveruit: Duinaveruit heeft, in vergelijking met Wilde averuit, dikkere, vlezige, niet gekielde, grijsharige, niet snel kaal wordende bladslippen, die voor een deel meer dan 1 mm breed zijn.
Wilde averuit: De verspreidstaande, meestal gesteelde bladeren zijn twee- tot drievoudig diep veerdelig. De bovenste bladeren zijn minder gedeeld en vaak zittend. Deze zijn lijnvormig tot bijna draadvormig met 0,5-1 mm brede slippen. Ze zijn zijdeachtig behaard, worden snel kaal en zijn dan glanzend donkergroen. Ze verspreiden maar weinig geur.
Duinaveruit
|
|
|
Wilde averuit
|
|
|
|
|
|
Bloemen: Duinaveruit: Eenslachtig. Eenhuizig. De gele, bolvormige bloemhoofdjes zijn 3-6 mm en vaak iets knikkend.
Wilde averuit: De kleine, opgerichte bloemhoofdjes vormen brede pluimen. De hoofdjes zijn 2-3 mm groot, geel, geelgroen of bruinrood, eivormig en staan rechtop of ze staan af. Er zijn alleen buisbloemen. De buitenste bloemen zijn vrouwelijk. De andere zijn mannelijk. De omwindselbladen zijn kaal of ze worden spoedig kaal. Vrouwelijke bloemen hebben een stijl met twee stempels en mannelijke bloemen hebben vijf met elkaar vergroeide meeldraden.
Duinaveruit
|
|
Wilde averuit
|
|
|
|
|
|
Vruchten: Een eenzadige dopvrucht of nootje. De zaden zijn zeer kortlevend (korter dan één jaar). Tweezaadlobbig.
Duinaveruit
|
| |
|
|
Wilde averuit
|
|
|
|
|
|
Biotoop
Bodem: Duinaveruit: Zonnige, open plaatsen op droge, matig voedselarme, neutrale tot kalkrijke, omgewerkte of stuivende, meestal humusarme grond (zand en gruisachtige plaatsen).
Wilde averuit: Zonnige, vrij open plaatsen op droge, voedselarme tot matig voedselrijke, kalkhoudende en min of meer humusarme zandgrond.
Groeiplaatsen: Duinaveruit: Zeeduinen (zuidhellingen, langs paden, sterk betreden duintjes, omgewerkte grond en ruderale plaatsen in de binnenduinen), kwelders (hoge, zandige schorren), grasland (droog, neutraal grasland), puinstortplaatsen,
braakliggende grond, plantsoenen,
haventerreinen, langs spoorwegen (spoorwegterreinen) en tussen straatstenen.
Wilde averuit: Rivierduinen, dijken, langs spoorwegen, grasland, bermen (uiterwaarden), zeeduinen (bermen in de binnenduinen) en braakliggende grond.
Verspreiding
Wereld: Artemisia campestris: In een groot deel van het noordelijk halfrond, van subtropische tot continentale gebieden. De soort mijdt erg regenrijke gebieden.
Duinaveruit: Oorspronkelijk uit Zuid- en West-Europa. Langs de Atlantische kust van Zuid-Spanje tot Zuid-Bretagne, met een voorpost in Nederland.
Wilde averuit: Europa.
Artemisia campestris
Duinaveruit
Wilde averuit
Nederland: Duinaveruit: Plaatselijk vrij algemeen in de Hollandse duinen van Hoek van Holland tot IJmuiden en bij Amsterdam.
Wilde averuit: Zeldzaam in het oostelijke rivierengebied en zeer zeldzaam in de Hollandse duinen.
Duinaveruit
Wilde averuit
Vlaanderen: Duinaveruit: Zeer zeldzaam ingeburgerd.
Wilde averuit: Zeer zeldzaam.
Wallonië: Duinaveruit: Niet ingeburgerd.
Wilde averuit: Zeer zeldzaam.
Duinaveruit
Wilde averuit
Oude illustraties (Klik op een afbeelding om te vergroten).
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2001-2021 K.M. Dijkstra - CC BY-NC-SA 3.0 NL
