Wilde planten in Nederland en België
|
|
Wilde planten in Nederland en België |
Duinaveruit en Wilde averuit - Artemisia campestris
Frysk: Dúnaalst
English: Wormwood sagewort en Field Wormwood
Français: Aurone des dunes en Armoise champêtre
Deutsch: Feld-Beifuß
Synoniemen: Artemissia lloydii
Familie: Asteraceae (Composietenfamilie)
Naamgeving (Etymologie): Averuit betekent citroenkruid. Er zijn meerdere verklaringen voor de wetenschappelijke naam. Artemisia zou kunnen afstammen van het Grieksche artemès (gezond), vanwege de vele geneeskrachtige eigenschappen van de soorten van dit geslacht. Een tweede mogelijkheid is dat de naam is afgeleid van de godin van geboorte en vrouwen Artemis Eileythyia (de planten werden gebruikt bij vrouwenziektes). Ook is wel geopperd dat Artemis is vernoemd naar koningin Artemisia van Halikarnassos in Karië, die voor haar echtgenoot een beroemd mausoleum liet bouwen. Campestris betekent van het vlakke veld en maritima van of aan de zee.
Ondersoorten: Er komen in Nederland twee ondersoorten voor: Duinaveruit (Artemisia campestris ssp. maritima) en Wilde averuit (Artemisia campestris ssp. campestris).
Beschrijving (Klik op een afbeelding om te vergroten).
Levensduur: Overblijvend.
Plantvorm: Kruid.
Winterknoppen: Chamaefyt.
Hoofdbloei: Augustus t/m november.
Afmeting: 30-100 cm.
Duinaveruit
|
| |
|
|
|
Wilde averuit
|
|
|
|
|
|
Wortels: Een forse, veelkoppige wortelstok, die tot 1½ meter diep kan gaan.
|
|
|
|
|
|
Stengels: De opstijgende tot rechtopstaande stengels zijn vertakt, taai, glanzend bruinrood, weinig zijdeachtig aangedrukt behaard (ze worden spoedig kaal) en hebben een houtige voet.
Duinaveruit
|
| |
|
|
|
Wilde averuit
|
|
|
|
|
|
Bladeren: De verspreidstaande, meestal gesteelde bladen zijn twee- tot drievoudig diep veerdelig. De bovenste bladen zijn minder gedeeld en vaak zittend. Deze zijn lijnvormig tot bijna draadvormig met 0,5-1 mm brede slippen. De bladslipen zijn op doorsnede rondachtig en hoogstens ongeveer 1-2 mm breed. De bladen zijn zijdeachtig aangedrukt behaard. Ze verspreiden maar weinig geur.
Duinaveruit: Duinaveruit heeft, in vergelijking met Wilde averuit, dikkere, vlezige, van onderen niet gekielde, grijsharige, niet snel kaal wordende bladslippen, die voor een deel meer dan 1 mm breed zijn.
Wilde averuit: De bladslippen zijn niet vlezig, van onderen gekield en worden vaak spoedig (ze zijn dan glanzend donkergroen).
Duinaveruit
|
|
|
Wilde averuit
|
|
|
|
|
|
Bloemen: Eenslachtig. Eenhuizig. De kleine, opgerichte bloemhoofdjes vormen brede pluimen. De hoofdjes zijn 2-3 mm groot, geel, geelgroen of bruinrood, eivormig en staan rechtop of ze staan af. Er zijn alleen buisbloemen. De bloemen zijn geel of roodachtig. De randstandige bloemen zijn vrouwelijk. De andere bloemen zijn mannelijk. Vrouwelijke bloemen hebben een stijl met twee stempels en mannelijke bloemen hebben vijf met elkaar vergroeide meeldraden. De omwindselbladen zijn kaal of worden spoedig kaal.
Duinaveruit: De gele, bolvormige bloemhoofdjes zijn 3-6 mm breed en vaak iets knikkend.
Wilde averuit: De bloemhoofdjes zijn 2-3 mm breed.
Duinaveruit
|
|
Wilde averuit
|
|
|
|
|
|
Vruchten en zaden: Een eenzadige dopvrucht of nootje. De zaden zijn zeer kortlevend (korter dan één jaar). Tweezaadlobbig.
Duinaveruit
|
| |
|
|
Wilde averuit
|
|
|
|
|
|
Biotoop
Bodem: Duinaveruit: Zonnige, open plaatsen op droge, matig voedselarme, neutrale tot kalkrijke, omgewerkte of stuivende, meestal humusarme grond (zand en gruisachtige plaatsen).
Wilde averuit: Zonnige, vrij open plaatsen op droge, voedselarme tot matig voedselrijke, kalkhoudende en min of meer humusarme zandgrond.
Groeiplaatsen: Duinaveruit: Zeeduinen (zuidhellingen, langs paden, sterk betreden duintjes, omgewerkte grond en ruderale plaatsen in de binnenduinen), kwelders (hoge, zandige schorren), grasland (droog, neutraal grasland), puinstortplaatsen, braakliggende grond, plantsoenen, haventerreinen, langs spoorwegen (spoorwegterreinen) en tussen straatstenen.
Wilde averuit: Rivierduinen, dijken, langs spoorwegen, grasland, bermen (uiterwaarden), zeeduinen (bermen in de binnenduinen) en braakliggende grond.
Verspreiding
Wereld: Artemisia campestris: In een groot deel van het noordelijk halfrond, van subtropische tot continentale gebieden. De soort mijdt erg regenrijke gebieden.
Duinaveruit: Oorspronkelijk uit Zuid- en West-Europa. Langs de Atlantische kust van Zuid-Spanje tot Zuid-Bretagne, met een voorpost in Nederland.
Wilde averuit: Europa.
Nederland: Duinaveruit: Ingeburgerd in de 19de eeuw. Zeldzaam.
Wilde averuit: Inheems. Zeer zeldzaam.
Vlaanderen: Duinaveruit: Ingeburgerd. Zeer zeldzaam.
Wilde averuit: Inheems. Zeer zeldzaam.
Wallonië: Duinaveruit: Niet in Wallonië.
Wilde averuit: Inheems. Zeer zeldzaam.
Oude illustraties (Klik op een afbeelding om te vergroten).
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2001-2022 K.M. Dijkstra - cc by-nc-sa 3.0 nl
