Stengels: De opstijgende of rechtopstaande stengels zijn aan de voet meestal vrij sterk vertakt en behaard. Alleen onderaan dragen ze bladeren, bovenaan zijn ze kaal. Polvormend.
Bladeren: Onderaan de stengels zitten verspreidstaande, omgekeerd eironde bladeren. Daarboven zie je langwerpige bladeren. Deze bladeren zijn meestal gegolfd en gaafrandig, zittend en behaard.
Bloemen: Tweeslachtig. De blauwe bloemhoofdjes zijn bolvormig en 1½-2½ cm groot. Aan de voet van het hoofdje zit een vlak, bleekgroen omwindsel. De blaadjes van het omwindsel zijn korter dan de bloemen. De buitenste omwindselblaadjes zijn vaak ruitvormig en de binnenste langwerpig. De bloemen in het hoofdje zijn meestal duidelijk gesteeld en hebben priemvormige kelkslippen. Elke bloem heeft een onderstandig vruchtbeginsel. De vijf helmdraden hebben helmknoppen die onderaan
samenhangen en zo een kokertje vormen. De stijl heeft een platte stempel.
Bodem: Zonnige, open (pioniervegetatie) tot grazige plaatsen op droge, voedselarme, zwak zure, kalkarme en humusarme grond (zand, leem en stenige plaatsen).
Groeiplaatsen: Grasland (open plekken in schraal grasland), bermen (open plekken), dijken, heide, rotsachtige heuvels, klippen, zeeduinen (laag duingrasland), braakliggende grond, op aangevoerd zand, greppelkantjes,
afgravingen (zandgroeven), hellingen, industrieterreinen en langs spoorwegen (spoorbermen en spoorwegterreinen).
Verspreiding
Wereld: In Europa, behalve in het hoge noorden en in een deel van het zuidoosten. Verder in Noordwest-Afrika en het noordwestelijke deel van Klein-Azië. Ingevoerd in Nieuw-Zeeland en op enkele plekken in Noord-Amerika.
Nederland: Vrij algemeen in de duinen en in het oosten, midden en zuiden, maar zeldzaam in Zuid-Limburg.
Vlaanderen: Vrij algemeen. Het meest in de Kempen.
Wallonië: Vrij zeldzaam.
Oude illustraties (Klik
op een afbeelding om te vergroten).
Flora Batava, deel 6, Jan Kops en Herman Christiaan van Hall (1832)
Cleyn Scabiose
Cruijdeboek, deel 1, Rembert Dodoens. Gheslacht, onderscheet, fatsoen, naemen, cracht ende werckinghe (1554)
Deutschlands Flora in Abbildungen,
Jacob Sturm und Johann Georg Sturm
Flora von Deutschland, Österreich und der Schweiz, Prof. Dr. Otto Wilhelm Thomé (1885-1905)
Bilder ur Nordens Flora, Carl Axel Magnus Lindman (1917-1926)
Illustrations of
the British Flora, Walter Hood Fitch (1924)
Botanischer Bilderatlas nach De Candolle's Natürlichem Pflanzensystem, Carl Hoffmann (1884)
Flora Danica, Georg Christian Oeder e.a. (1761-1883)
