|
|
Wilde planten in Nederland en België |
|
Zwarte nachtschade en Beklierde nachtschade - Solanum nigrum
Frysk-Hûnebei en Klierige hûnebei
English-Black nightshade and Green Nightshade
Français-Morelle noire et Morelle de Schultes
Deutsch-Schwarzer Nachtschatten und Haariger Schwarzer Nachtschatten
Synoniemen
Familie-Solanaceae (Nachtschadefamilie)
Naamgeving (Etymologie)-Zwarte verwijst naar de zwarte bes en nachtschade komt van het Middeleeuwse woord nachtschaduwe. Vroeger dacht men dat de plant nachtmerries verdreef. Solanum is afgeleid van het Latijnse solari, dat pijnstillen of kalmeren betekent. Enkele soorten van dit geslacht hebben een pijnstillende werking. In het kruidenboek van Clusius komt “Nascaye” voor i.p.v. Solanum. Wolfskers heet daar de grote nascaye en Zwarte nachtschade noemt hij Hofnascaye (geteeld, niet als voedselplant maar als een medicijn om te vercoelen). Nigrum betekent zwart. Schultesii is vernoemd naar de plantkundige Richard Evans Schultes uit de Verenigde Staten (1915-2001).
Ondersoorten-Er worden bij ons twee ondersoorten onderscheiden. Zwarte nachtschade (Solanum nigrum ssp. nigrum) en Beklierde nachtschade (Solanum nigrum ssp. schultesii).
Beschrijving (Klik op een afbeelding om te vergroten).
Levensduur-Eenjarig.
Plantvorm-Therofyt
Hoofdbloei-Juni t/m november.
Afmeting-5-60 cm.
Zwarte nachtschade
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Wortels-Een stevig wortelstelsel met hoofd- en bijwortels.
|
|
|
|
|
|
Stengels-Zwarte nachtschade-De rechtopstaande tot uitgespreide stengels zijn vaak bossig vertakt en zwart aangelopen. Ze zijn kantig, kaal of zwak behaard. De jongere delen zijn behaard met aanliggende, naar boven gekromde haren. Er zijn geen lange klierharen, maar wel kleine, vrijwel zittende klieren.
Beklierde nachtschade-De rechtopstaande of uitgespreide stengels zijn kantig, maar minder kantig dan die van Zwarte nachtschade. Ze zijn dicht behaard met lange, afstaande klierharen en gewone haren.
Zwarte nachtschade
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Bladeren-Zwarte nachtschade-De verspreidstaande, eironde tot langwerpige bladeren hebben een gave rand. Ze zijn bochtig getand of regelmatig grof getand, gesteeld en vrijwel kaal.
Beklierde nachtschade-De eironde tot lancetvormige bladeren zijn bijna steeds regelmatig grof getand, zelden met alleen een bochtige rand (sterker getand dan Zwarte nachtschade). Meestal dicht behaard, maar later kunnen ze kaal worden.
Zwarte nachtschade
|
|
|
|
|
|
Beklierde nachtschade
|
|
|
|
|
|
Bloemen-Zwarte nachtschade-Tweeslachtig. De gesteelde, witte bloemen zitten met vier tot tien bijeen. Ze zijn 1-1,4 cm groot. De vijf kroonslippen staan af of zijn teruggeslagen. De helmknoppen zijn geel. De kelk (met vijf kelktanden) is 1-3 mm lang en is na de bloei niet of nauwelijks vergroot. Er zijn vijf meeldraden en een bovenstandig vruchtbeginsel met een stijl met twee stempels.
Beklierde nachtschade-De kort gesteelde, witte bloemen groeien met vijf tot tien bij elkaar. De kroonslippen staan af of zijn teruggeslagen. De helmknoppen zijn geel. De kelk is 1-3 mm lang.
Zwarte nachtschade
|
|
|
|
|
|
Beklierde nachtschade
|
|
|
|
|
|
Vruchten en zaden-De glanzende, giftige bessen zijn zwart, maar blijven lang groen. Ze worden 0,6-1 cm breed. De zaden zijn langlevend (langer dan vijf jaar). Tweezaadlobbig.
Zwarte nachtschade
|
|
|
|
|
|
Beklierde nachtschade
|
|
|
|
|
|
Biotoop
Bodem-Zonnige, zelden licht beschaduwde, open plaatsen (pionier) op vochtige tot droge, voedselrijke tot zeer voedselrijke grond (alle grondsoorten).
Groeiplaatsen-Moestuinen, akkers (vooral hakvrucht- en maisakkers), bermen, omgewerkte grond, braakliggende grond, stortterreinen, bij persvoerbulten en mesthopen, ruderale plaatsen, overbemest weiland, kapvlakten, langs duinpaden die bedekt zijn met houtsnippers en stro, plantsoenen, struwelen (o.a. Jeneverbesstruweel), drooggevallen oevers van rivieren, aanspoelselgordels, aan de voet van muren en tussen straatstenen.
Verspreiding
Wereld-Zwarte nachtschade-Oorspronkelijk uit Zuid- en Oost-Europa, oostelijk tot de Krim, de Kaukasus en Armenië.
Solanum nigrum
Zwarte nachtschade
Beklierde nachtschade-Oorspronkelijk uit Europa en Azië.
Nederland-Zwarte nachtschade-Archeofyt. Algemeen.
Beklierde nachtschade-Ingeburgerd tussen 1900 en 1924. Algemeen.
Vlaanderen-Zwarte nachtschade-Archeofyt. Algemeen.
Beklierde nachtschade-Ingeburgerd. Vrij algemeen.
Wallonië-Zwarte nachtschade-Archeofyt. Algemeen.
Beklierde nachtschade-Ingeburgerd. Zeldzaam.
2001-2023 Klaas Dijkstra - cc by-nc-sa 3.0 nl
